ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΑΡΚΙΝΩΜΑ

Η ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ

ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα (BCC) είναι η πιο συνηθισμένη μορφή καρκίνου του δέρματος, που προσβάλλει περίπου ένα εκατομμύριο Αμερικανών. κάθε χρόνο.

Πραγματικά είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου από όλους τους καρκίνους. Πάνω από 1 στα 3 νέα περιστατικά καρκίνου είναι καρκίνοι του δέρματος και η μεγαλύτερη πλειοψηφία αυτών είναι Βασικοκυτταρικά (BCC). Αυτοί οι καρκίνοι εμφανίζονται στα βασικά κύτταρα που βρίσκονται στα βαθύτερα στρώματα (στοιβάδες) της επιδερμίδας (της επιφανειακής στοιβάδας).

Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΙΤΙΑ

Σχεδόν όλα τα Βασικοκυτταρικά καρκινώματα συμβαίνουν σε σημεία του σώματος που έχουν εκτεταμένα εκτεθεί στον ήλιο – ειδικά στο πρόσωπο, αυτιά, λαιμό, κεφαλή, ώμους και ράχη.Σε σπάνιες περιπτώσεις όμως οι όγκοι αναπτύσσονται σε μη εκτεθειμένες περιοχές.Σε μερικές δε περιπτώσεις η επαφή με αρσενικό, έκθεση στην ραδιενέργεια, ανοικτές πληγές που επιμένουν και δεν επουλώνονται, χρόνιες φλεγμαίνουσες δερματικές καταστάσεις και επιπλοκές από εγκαύματα, ουλές, μολύνσεις, εμβόλια ή ακόμη και από τατουάζ είναι επιβαρυντικοί παράγοντες.

ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΒΛΗΘΕΙ

Ο οποιοσδήποτε με ιστορικό έκθεσης στον ήλιο μπορεί να αναπτύξει Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα(BCC). Παρόλα αυτά, άτομα πουείναι υψηλού κινδύνου, έχουν ανοιχτό δέρμα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και μπλε, πράσινα ή γκρι μάτια. Αυτοί που προσβάλλονται πιο συχνά είναι οι ηλικιωμένοι αλλά καθώς οι νέες περιπτώσεις,αυξάνονταιαριθμητικά κάθε χρόνο τις τελευταίες δεκαετίες, ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών κατά την προσβολή τους έχει σταθερά μειωθεί.

Η νόσος σπάνια παρατηρείται στα παιδιά, αλλά ευκαιριακά οι έφηβοι προσβάλλονται. Οι δερματολόγοι αναφέρουν ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι στα είκοσι τους ή στα τριάντα τους αρχίζουν να θεραπεύονται για καρκίνο του δέρματος.

Οι άνδρες με Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα υπερτερούν αριθμητικά από τις γυναίκες, αλλά όλο και περισσότερες γυναίκες προσβάλλονται από BCC από ότι στο παρελθόν. Εργάτες σε επαγγέλματα που απαιτούν παραμονή στο ύπαιθρο για πολλές ώρες καθώς και άτομα που ξοδεύουν τον ελεύθερο χρόνο τους εκτεθειμένα στον ήλιο είναι ιδιαίτερα ύποπτα να αναπτύξουν Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC).

ΜΗΝ ΑΓΝΟΕΙΤΕ

Τα Βασικοκυτταρικά καρκινώματα (BCC). Όσο μεγαλύτεροι σε μέγεθος είναι οι όγκοι, τόσο περισσότερη εκτεταμένη θεραπεία χρειάζονται. Αν και ο καρκίνος. του δέρματος,σπάνια εξαπλώνεται ή δίνει μετάσταση σε ευγενή όργανα, μπορεί όμως να προκαλέσει καταστροφή στους γύρω ιστούς καιπαραμόρφωση και μερικές μορφές BCCμπορεί να είναι πιοεπιθετικέςαπό άλλες.

Αφού αφαιρεθούν μικρά δερματικά καρκινώματα, οι ουλές συνήθως είναι κοσμετολογικά αποδεκτές. Εάν οι όγκοι είναι ευμεγέθεις ή σε συγκεκριμένες κρίσιμες περιοχές, ένα απλό κλείσιμο με δερματικό μόσχευμα ήμε επικάλυψη (flap) μπορεί να φανεί χρήσιμο για να επουλωθεί το τραύμα και να επιτευχθεί το καλύτερο κοσμετολογικό αποτέλεσμα και την διευκόλυνση της επούλωσης.

ΕΠΙΚΥΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ

Άτομα που έχουν έναΒασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν και άλλους καρκίνους του δέρματος, με την πάροδο του χρόνου είτε στην ίδια περιοχή είτε σε άλλη. Βρίσκονται επίσης σε μεγάλο κίνδυνο για άλλους τύπους καρκίνου του δέρματος. Για αυτό τακτικές επισκέψεις στον δερματολόγο μπορεί να γίνουν ρουτίνα, έτσι ώστε όχι μόνο το σημείο που θεραπεύτηκε στο παρελθόν αλλά και ολόκληρη η επιφάνεια του δέρματος μπορεί να εξετασθεί. Τα Βασικοκυτταρικά καρκινώματα (BCC). της κεφαλής και της μύτης δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα με υποτροπές, που συμβαίνουν στα πρώτα δύο χρόνια μετά το χειρουργείο. Μπορεί ένας καρκίνος να υποτροπιάσει και ο ιατρός να συστήσει ένα διαφορετικό τύπο θεραπείας από αυτό που χρησιμοποιήθηκε αρχικά. Κάποιες μέθοδοι όπως η Mohs μικρογραφική χειρουργική, μπορεί να αποβεί πολύ αποτελεσματική για τις υποτροπές.

ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ

Συχνά δύο ή περισσότερες από. αυτές τις μορφές καρκίνου μπορεί να συνυπάρχουν σε έναν όγκο. Επιπρόσθετα, μερικές φορέςβασικοκυτταρικά καρκινώματα (BCC).μπορεί να μοιάζουν με μη καρκινικές βλάβες του δέρματος, όπως αυτές της ψωρίασης ή του εκζέματος. Είναι σκόπιμο να επισκεφθείτε έναν ειδικό δερματολόγογια να αποκτήσετε μία σαφή διάγνωση. Παρόλα αυτά όμως αν παρατηρήσετε κάποιο προειδοποιητικό σημάδι όπως στις εικόνες ή οτιδήποτε άλλο ανησυχητικό ή επίμονη αλλαγή στο δέρμα σας, συμβουλευτείτε τον ιατρό σας το συντομότερο δυνατό.

ΤΥΠΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Μετά την ιατρική εξέταση από τον ειδικό, η διάγνωση τουΒασικοκυτταρικού καρκινώματος(BCC), επιβεβαιώνεται με βιοψία. Κατά την διαδικασία το δέρμα ναρκώνεται με τοπική αναισθησία. Στη συνέχεια τεμάχιο ιστού αφαιρείται και στέλνεται στο εργαστήριο για ιστολογική εξέταση και καθορισμού της διάγνωσης. Αν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα απαιτείται θεραπεία. Ευτυχώς υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές μέθοδοι για την εξάλειψη τουΒασικοκυτταρικού καρκινώματος(BCC). Η επιλογή της θεραπείας βασίζεται στον τύπο, το μέγεθος, την περιοχή και το βάθος διήθησης του όγκου,επίσης από την ηλικία του ασθενούς και την γενική κατάσταση της υγείας του και τελικά ανάλογα της εμφάνισης του όγκου συνιστάται η ενδεδειγμένη θεραπεία.

Η θεραπεία σχεδόν πάντα μπορεί να εφαρμοστεί σε εξωτερική βάση, στο ιατρείο του ιατρού ή στην κλινική. Με διάφορες χειρουργικές τεχνικές συνήθως χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία. Πόνος ή δυσφορία κατά τη διάρκεια της χειρουργικής διαδικασίας είναι ελάχιστα και ο μετεγχειρητικός πόνος είναι σπάνιος.

ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΕ ΜΕΘΟΔΟ MOHS

Χρησιμοποιώντας τοπική αναισθησία, ο ιατρός αφαιρείτον όγκο με ένα πολύ λεπτό στρώμα του ιστού γύρω του. Καθώς ο ασθενής περιμένει, το αφαιρεθέν τεμάχιο στέλνεται αμέσως στο ιστοπαθολογικό εργαστήριο, όπου οι κατεψυγμένες τομές του ιστού εξετάζονται στο μικροσκόπιο από τον χειρουργό. Αν υπάρχει καρκίνος δέρματος σε κάποια περιοχή του ιστού, τότε η διαδικασία επαναλαμβάνεται μόνο στην περιοχή που αναγνωρίσθηκαν τα καρκινικά κύτταρα μέχρι το τελευταίο δείγμα ιστού να βρεθεί χωρίς καρκινικά κύτταρα. Η μέθοδοςαυτήμπορεί να σώσει μεγαλύτερη ποσότητα υγιούς ιστού και έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ίασης 99 %. Χρησιμοποιείται συχνά σε βασικοκυτταρικούς όγκους που βρίσκονται σε περιοχές κοσμετολογικά μεγάλης σημασίας και σε υποτροπιάζοντες όγκους ή σε δύσκολες περιοχές όπως γύρω από τα μάτια, μύτη, χείλη και αυτιά.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ

Ο ιατρός αφού ναρκώσει πρώτα την περιοχή με τοπική αναισθησία, χρησιμοποιεί νυστέρι για να αφαιρέσει ολόκληρο τον όγκο μαζί με την περιβάλλουσα περιοχή με όρια υγιούς δέρματος για λόγους ασφαλείας. Στη συνέχεια το δέρμα γύρω από το χειρουργικό πεδίο κλείνει με ράμματα και ο ιστός ο οποίος αφαιρείται στέλνεται στο εργαστήριο για μικροσκοπική εξέταση με σκοπό την πιστοποίηση ότι όλα τα καρκινικά κύτταρα έχουν αφαιρεθεί. Το ποσοστό επιτυχίας με αυτή την τεχνική δεν φτάνει το ποσοστό της Mohs, αλλά το ποσοστό ίασης ανέρχεται στο 90%

ΑΠΟΞΕΣΗ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΚΑΥΤΗΡΙΑΣΗ (ΔΙΑΘΕΡΜΟΠΗΞΙΑ)

Χρησιμοποιώντας τοπική αναισθησία, ο ιατρός αφαιρεί τον όγκο ξύνοντας το με την βοήθεια ενός ξέστρου(μυτερό, στρογγυλού σχήματος εργαλείο). Η θερμότητα που παράγεται με την βοήθεια μιας βελόναςδιαθερμοπηξίας, καταστρέφει τα υπολείμματα του όγκου και ελέγχει την αιμορραγία.Η διαδικασία με ξέστρο μπορείνα επαναληφθεί δύο ή περισσότερες φορές κατά την διάρκεια της ίδιας συνεδρίας και βοηθάει στο να σιγουρευτούμε ότι όλα τα καρκινικά κύτταρα έχουν καταστραφεί. Η τεχνική αυτή μπορεί να επιτύχει ποσοστά ίασης που φθάνουν αυτά της χειρουργικής αφαίρεσης, μπορεί όμως να μην είναι τόσο χρήσιμη σε επιθετικά βασικοκυτταρικά καρκινώματα(BCC).ή σε αυτά που βρίσκονται σε σημείο υψηλής επικινδυνότητας.

ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

Οι δέσμες ακτινών Χ κατευθύνονται στον όγκο και δεν συντρέχει λόγος χειρουργικής τομής ή αναισθησίας. Η ολική καταστροφή του όγκου απαιτεί συνήθως, μια σειρά θεραπειών διάρκειας από μια έως μερικές εβδομάδες. Αυτή η τεχνική είναι ιδανική για όγκους πουπαρουσιάζουν δυσκολία στο να αντιμετωπισθούν χειρουργικά ή για ηλικιωμένους ασθενείς ή για άτομα με επιβαρυμένη την κατάσταση της υγείας τους.

Τα ποσοστά επιτυχίας ανέρχονται στο 90% μια αλλά η τεχνική αυτή μπορεί μακροπρόθεσμα να προκαλέσει κοσμετολογικά προβλήματα και κινδύνους από την ραδιενέργεια καθώς και πολλές επισκέψεις στον ιατρό.Δεν είναι απαραίτητη η αναισθησία.

ΦΩΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ (PDT)

Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για ασθενείς με πολλαπλά βασικοκυτταρικά καρκινώματα. Ένας φωτοευαίσθητος παράγοντας όπως το τοπικό 5-αμινολεβουλινικό οξύ (5-ALA), εφαρμόζεται τοπικά στους όγκους, στο γραφείο του ιατρού, αυτό απορροφάται από τα καρκινικά κύτταρα. Την επόμενη μέρα, ο ασθενής επιστρέφει και οι συγκεκριμένες περιοχές ενεργοποιούνται με την βοήθεια ενός δυνατού φωτός. Επιλεκτικά, η μέθοδος αυτή καταστρέφει βασικοκυτταρικά καρκινώματα (ΒCC) ενώ συγχρόνως προκαλεί μηδαμινή βλάβη στον περιβάλλοντα υγιή ιστό. Η μέθοδος αυτή δεν έχει εγκριθεί από τον Οργανισμό φαρμάκων (FDA) για την αντιμετώπιση των βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων (ΒCC) και τα ποσοστά ίασης κυμαίνονται από 70-90%. Οι ασθενείς αποκτούν τοπική φωτοευαισθησία, για διάστημα 48 ωρών, μετά την θεραπείακαι θα πρέπει να αποφευχθεί.η έκθεση στον ήλιο

ΚΡΥΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Ο όγκος καταστρέφεται με ψύξη. με υγρό άζωτο, χωρίς να χρειάζεται να γίνει τομή ή αναισθησία. Η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί κατά την ίδια συνεδρία για να επιβεβαιωθεί η ολική καταστροφή των κακοήθων κυττάρων. Ο όγκος καλύπτεται από κρούστες που στην συνέχεια αποκολλούνται σε διάστημα μερικών εβδομάδων.

Η κρυοχειρουργική είναιαποτελεσματική στους περισσότερους συνήθεις καρκίνους, ιδιαίτερα στα επιφανειακά βασικοκυτταρικά καρκινώματα (BCC) και είναι θεραπεία εκλογής για ασθενείς με αιμορραγικές διαταραχές ή δυσανεξία στην αναισθησία.Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται λιγότερο σήμερα γιατί έχει χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας από τις χειρουργικές τεχνικές, γύρω στο 85-90% και εξαρτάται από την εμπειρία του ιατρού.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΜΕ LASER

Αφαιρείται η εξωτερική στοιβάδα του δέρματος και σε ποικίλη ποσότητα βαθύτερου δέρματος με την χρήση laser διοξειδίου του άνθρακα (carbondioxide) ή erbiumY.A.G. Η μέθοδος είναι αναίμακτη και ο ιατρός έχει την δυνατότητα έλεγχου του βάθους του ιστού που αφαιρείται και συχνά χρησιμοποιείται ως δεύτερη εκλογή θεραπείας όταν οι άλλες μέθοδοι έχουν εφαρμοστεί και αποτύχει.H θεραπεία με Laser, έχει ποσοστά επιτυχίας παρόμοια με αυτά της φωτοδυναμικής (P.D.T)θεραπείας. Δεν έχει ακόμη εγκριθεί από το FDA για την αντιμετώπιση των βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων (ΒCC).

ΤΟΠΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Ειδικές τοπικές κρέμες, gels και διαλύματα χρησιμοποιήθηκαν για να περιορίσουν μερικά βασικοκυτταρικά καρκινώματα. Η ιμοκιμόνη (Ιmiquimod)είναι εγκεκριμένη από τον Οργανισμό φαρμάκων των Η.ΠΑ (F.D.A) μόνο για τα επιφανειακά βασικοκυτταρικά (BCC) με ποσοστά επιτυχίας γύρω στα 80 -90%. Το 5% της αλοιφής απλώνεται με ελαφρό μασάζ στον όγκο πέντε φορές την εβδομάδα για έξι εβδομάδες ή και περισσότερο. Το πρώτο από τα φάρμακα που ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα με σκοπό το σώμα να παράγει ιντερφερόνη (interferon), ένα χημικό το οποίο επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα.

Η 5 – φλουορουρακίλη (fluorouracil 5-FU), χημειοθεραπείαείναι εγκεκριμένη από τον Οργανισμό φαρμάκων των Η.ΠΑ (F.D.A), για την αντιμετώπιση των εσωτερικών καρκίνων καθώς και των επιφανειακών βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων (BCC).με παρόμοια ποσοστά ίασης με τηνιμοκιμόνη (Ιmiquimod) Το υγρό ή η αλοιφή απαλά απλώνεται στον όγκο δύο φορές την ημέρα για τρεις με έξι εβδομάδες.

Μελέτες για την θεραπεία πιο επιθετικών βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων συνεχίζονται και για την fluorouracil 5-FU και τηνΙmiquimod. Ανεπιθύμητες ενέργειες είναι διάφορες, οι ασθενείς δεν αναφέρουν δυσφορία παρά μόνο ερυθρότητα, ερεθισμό και φλεγμονή μερικές φορές.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι εκτός από την Mohs και την χειρουργική αφαίρεση, η απόξεση, διαθερμοπηξία, ραδιοθεραπεία, κρυοθεραπεία και τοπική θεραπεία έχουν κάτι κοινό, χρησιμοποιώντας τες δεν υπάρχει τρόπος να καθορίσουμε αν ο όγκος έχει αφαιρεθεί τελείως.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Είναι σοφότερο κανείς να προλαμβάνει τον καρκίνο παρά να τον θεραπεύει (Ιπποκράτης) Το γεγονός ότι σήμερα ο καρκίνος του δέρματος είναι σχεδόν πάντα θεραπεύσιμος όταν διαγνωσθεί και γίνει έγκαιρα θεραπεία, κάνει τις παρακάτω συμβουλές, και συνήθειες αποφυγής του ηλίου, μέρος της καθημερινής φροντίδας και προστασίας της υγείας.

Να επιδιώκετε να παραμένετε στην σκιά, ειδικότερα κατά τις ώρες ανάμεσα στις 10 π.μ. και 4 μ.μ.
Να αποφεύγετε τα εγκαύματα
*Να αποφεύγετε την ηλιοθεραπεία καθώς και το τεχνητό μαύρισμα (solarium) με U.V ακτινοβολία.
*Κατά την έκθεσή σας στον ήλιο να καλύπτετε το σώμα σας με φαρδιά ρούχα, πλατύγυρο καπέλο και γυαλιά ηλίου, τα οποία σας προστατεύουν από την ακτινοβολία.
*Να χρησιμοποιείται καθημερινά, αντιηλιακό με δείκτη προστασίας SPF ευρέως φάσματος 15 ή υψηλότερο.
Για παρατεταμένες δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο να κάνετε χρήση αδιάβροχου, αντιηλιακού, ευρέως φάσματος (UVA / UVB) με δείκτη προστασίας από 30 και άνω.
* Να κάνετε επάλειψη αντιηλιακού, με ποσότητα ίση με 2 κουταλιές σούπας σε ολόκληρο το σώμα σας, 30 λεπτά πριν βρεθείτε σε εξωτερικό χώρο. Επαναλάβετε την επάλειψη, με συχνότητα κάθε 2 ώρες είτε μετά από κολύμπι ή μετά από υπερβολικό ιδρώτα.
*Να μην εκθέτετε τα νεογέννητα στον ήλιο. Μετά την πάροδο της ηλικίας των 6 μηνών τα μωρά πρέπει να φορούν αντιηλιακό.
*Να εξετάζετε το δέρμα σας από την κορυφή έως τα νύχια, κάθε μήνα.
*Να επισκέπτεστε τον ιατρό σας, κάθε χρόνο με σκοπό την επαγγελματική εξέταση του δέρματός σας

Η ελληνική μετάφραση των κλινικών πληροφοριών του Ιδρύματος Καρκίνου του Δέρματος, έγινε εφικτή χάρις στην ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Greek translation of The Skin Cancer Foundation’s clinical information was made possible by a generous grant from the Stavros Niarchos Foundation.

Επιστημονική Επιμέλεια:

Perry Robins, MD

Deborah S. Sarnoff, MD

David J. Leffell, MD

Επιστημινική Επιμέλεια στα Ελληνικά:

Penny Emmanouil, MD

A Publication of The Skin Cancer Foundation

Γιαπερισσότερεςπληροφορίες και φυλλάδια, επικοινωνήστε:

The Skin Cancer Foundation

205 Lexington Avenue, 11th Floor, New York, NY 10016

www.SkinCancer.org

Printed in USA